Joseph Goebbels, Bleijerheide en de zelfontkenning, verwaarlozing; een psychoanalytische reconstructie
Ergens tussen 1917 en 1921 tijdens de eerste wereldoorlog werd Goebbels afgekeurd ivb met een misvormd rechter been. Dit korte been en zijn lengte (1.65) voelde als een kreupele en verzon Goebbels een compensatie voor zijn gestumpel door zich voor te doen als oorlogsveteraan van de eerste wereldoorlog. Schrumpfgermane of gepest als Humpelstilzchen“. In werkelijkheid zat hij als soldaat op een kantoor van Juni 1917 tot October 1917 in Rheydt’s “Patriotische Hilfe”.
Niet veel later deed hij zijn intrede bei die brüder Franciscus in Bleijerheide (net over de grens bij Kerkrade, Nederland dat formeel buiten de oorlog bleef).
De kleine Goebbels moest naar de arme broeders van St. Franciscus waar hij in korte tijd bekend stond als een intellectueel begaafde leerling, maar kwam al snel in conflict met de docenten van de Franciscaanse gemeenschap. Er is niet veel bekend van zijn tijd op dit internaat maar hij deed zijn uiterste best boven anderen uit te steken. Hij studeerde voor zijn middelbare school literatuur en filosofie in Bonn, Würzburg, Freiburg en Heidelberg, onder andere door Goebbels vereerde joodse literatuurwetenschapper prof. Friedrich Gundolf, en studeerde in 1921 uit de Ruprecht-Karls Universiteit met een proefschrift over Wilhelm von Schütz, met de ondersteuning van de joodse professor Max Baron van de Berg.
Het wegsturen naar Bleijerheide door met name zijn moeder heeft veel kwaad bloed gezet bij de jonge Goebbels. De moederliefde hield opeens op en werd overgedragen aan mannen in bruine pijen die hun eigen kloosterregels aan de leerlingen oplegden. Het afstoten door de moeder is voor een kind een emotioneel zware opgave en als hij / zij daarin niet ondersteunt wordt, is een innerlijke zelfmoord voorhanden en zijn de onzichtbare messteken in zijn ziel onvermijdelijk. Zijn verdriet en zijn kwaadheid heeft hij nooit kunnen verwerken daar hij zichzelf intellectueel dwong zijn minderwaardigheid te verbloemen. De taal van de broeders paste niet bij Guppie omdat hij zich verzette tegen hun rol als surrogaat ouders. De broeders hadden geen enkel begrip voor al te opstandige kinderen, en dus voelde Goebbels zich niet begrepen en moest hij een manier vinden om anderen te overtuigen nam zijn intellectuele bagage toe in Bleijerheide, maar emotioneel werd hem niets geleerd, alleen verder afgenomen.
Goebbels had en heeft nog familie in de oude Mijnstreek rond Kerkrade, Bleijerheide, en ondergetekende heeft een familielid van Goebbels goed gekend. In Waubach waar ondergetekende vandaan komt, woonde de moeder van Goebbels en het nest Goebbels heb ik nog mogen ruiken. Toeval? Wie zal het zeggen. In ieder geval uit haar mond heb ik het een en ander kunnen achterhalen.
Een van ons…een psychologische reconstructie vanuit perspectief Bleijerheide en de rol van de moeders
De moeder van Goebbels was blij met een kreupel kind, iets wat Joseph niet kon behappen.
In de Goebbels familie bestond een gouden regel…vrouwen laten geen affectie blijken. Je onderwerpt je aan de regels van huis en maatschappij en die zijn niet gebaat bij een slappe opvoeding. Affectie en gevoel zijn aparte zaken, die regelen wij niet, die worden voor ons geregeld (door God; wie anders). De familie was streng katholiek en dat miste zijn uitwerking niet. Het katholieke devies luidde dan ook onderdruk ieder spel rond seksualiteit; te beginnen met het voorspel. Contact krijgen met een Goebbelse is uit den boze, zelfs als je een Goebbelse seksueel intimideert, zo was hun lichaamstaal, zul je verdoemd worden en nimmer plezier aan seks beleven. Een definitieve, levenslange quarantaine voor al het vleselijke.
Het gevolg van zulke lege, op niets gebaseerde verhoudingen raakt men volledig gefixeerd op elkaar; de moeder zou dit alles in goede banen moeten leiden maar kan dit niet vanwege de strenge gezagsverhoudingen in het gezin! Zij kan het antwoord geven maar negeert de vraag achteloos. Mijn rol in dit verhaal begon net toen ik van internaat kwam en mijn eigen complexe, afgesloten ‘ikje’ het moest opnemen tegen de grote maatschappij die als nieuw voor mij was. Als je jaren op internaat Bleijerheide heb gezeten met de poort dicht en muren om je heen kom je buiten alsof er een groot gat in je leven is ontstaan. Je springt er weliswaar in omdat je alles, maar dan ook alles wilt vergeten wat zich op internaat heeft afgespeeld. Ik moet dertien of al veertien zijn geweest toen ik verliefd werd op een Goebbelse in de eerste zomervakantie na internaat. Ik kan u verzekeren, dat is geen goed begin van je puberteit. Een ramp eerder om iedere prikkeling, bloedrode opstuwingen en zwart-wit opwindingen in je geslachtsdelen bij voorbaat heilloos ten onder ziet gaan. Slapen in huis, samen met een Goebbelse, is of je dag en nacht blootgesteld wordt aan een spookhuis in trillende en jeremiërende vervoering. Je waagt het niet om je gevoelsleven iedere dag bloot te stellen aan een guillotine achtige blik van de Goebbelse die moorden in lust goedkeurt. Zij, Godin van het duistere licht, treedt binnen wanneer ze wil en rukt de blote ziel uit je fantasievolle inborst. En dan ben je, niet wetend dat de cultuur in het nest Goebbels, bloedige sporen heeft in het derde rijk en dat oom Joseph Goebbels ooit een directe naaste en vertrouweling was van Adolf Hitler. Ai puberteit, heb mededogen!
Bleijerheide en de zelfverloochening; een psychoanalytische reconstructie
Joseph Goebbels, broeder Servatius, Bert Smeets, Adolf Hitler, Bleijerheide en de zelfverloochening; een psychoanalytische reconstructie
(foto boven)Johanna Maria Magdalena Ritschel; vrouw Joseph Goebbels die ook Hitler schaakte. (foto links broeder Leonardus met the Players)
Wat heeft Hitler met de opvoedingsmethode in Bleijerheide te maken of beter het verband tussen de moeders en liefdes van zowel Goebbels als Adolf Hitler en die van ondergetekende bij het begin van zijn puberteit.
Voor sommige mensen bestaan geen losse verbanden of ze moeten van begin tot einde logisch en rationeel in elkaar passen. Ze noemen ‘toevallig’ wanneer iets gebeurd dat ze niet kunnen verklaren, maar ook wanneer dingen niet te verklaren zijn, worden ze niet toevallig ‘gelezen’ omdat het bovennatuurlijk belevingsniveau is uitgeschakeld, of afgeschermd. Bijvoorbeeld in de non-verbale wereld herkennen mensen elkaars problemen zonder ook maar een woord met elkaar gesproken te hebben (althans dit gebeurde binnen de muren van Bleijerheide en met de triomferende wil van ieder die zijn gevoelsleven uitschakelt).
Hoe Adolfs liefdesbombardement Goebbels trof.
Op 20 april 1889 beviel Klara Plzlh van haar vierde kind Adolf. Hij werd gezond geboren en gedoopt als rooms-katholiek. Hitler’s vader was 52 jaar oud. Gedurende zijn vroege dagen, vreesde jonge Adolf’s moeder hem te verliezen daar zij drie eerdere kinderen had verloren en besteedde veel zorg en genegenheid voor Adolf. Zijn vader was druk bezig en besteedde veel tijd aan zijn grootste hobby, het houden van bijen.
Baby Adolf had de bijnaam, Adi. Toen hij bijna vijf was in 1893 beviel zijn moeder van een broer, Edmund. In 1896 kwam zuster Paula. Vader Alois Hitler stierf in 1903 zijn moeder trok een weduwepensioen. Later toen Adi opgroeide hoefde hij niet te werken en bracht zijn tijd door met dagdromen, tekeningen maken, en het lezen van boeken. In 1907 overleed zijn moeder en leefde Adolf van het pensioen van zijn vader, dat nu aan hem werd toegewezen. Hij ontweek de registratie voor de Oostenrijkse militaire dienst, maar sloot zich aan bij het Duitse leger voor de Eerste Wereldoorlog begon.
Hitler schaamde zich diep voor zijn familie. In Mein Kamph wordt zijn familie amper genoemd. Toen hij jaren later als fuhrer zijn land Oostenrijk binnenviel vernietigde hij het kerkhof in de stad waar zijn grootmoeder werd begraven. Haar graf werd gesloopt. Het enige familielid waar hij echt van hield, zei Hitler, was zijn moeder Klara. Ze verzorgde hem en na haar dood (ze stierf aan kanker) hing er een foto van haar portret in zijn woning.
Hitler’s liefdesleven
Op zijn negenendertig werd Hitler verliefd op zijn twintig jaar oude halve nicht, Geli, de dochter van zijn half-zuster die naar zijn huis in de bergen verkaste om het huishouden te doen. Hitler nam Geli overal met hem mee, naar vergaderingen, diners, overal, maar veel mensen maakten bezwaar tegen deze liefde, maar Geli vond de aandacht die ze kreeg terecht, om het simpele feit dat ze eigenlijk van hem hield. De schaamte die Hitler ondervond over zijn familie in Mein Kampf is het enige ware gevecht wat hij aan moest gaan en dat was de incestueuze verwikkeling met dit moeder figuur dat hem bleef achtervolgen als onderwater schaduw. De twee groeiden uit elkaar naarmate Adoflje meer bezitterige en controlling kantjes begon te vertonen. Beiden waren zeer jaloers op elkaar. Hun ruzies werden gewelddadiger en na drie jaar heftige romantiek kwam er een einde aan de relatie. Op 17 september 1931 waren Hitler en zijn jonge nichtje verwikkeld in een laatste gevecht. Buren herinneren heen en weer geschreeuw en een heetgebakerde Hitler verliet Geli in een vlaag van waanzin. De volgende ochtend werd Geli dood aangetroffen in hun appartement. Na onderzoek werd gezegd dat ze zelfmoord had gepleegd. Hitler was er kapot van en maandenlang ontroostbaar. Hij werd zelfs vegetariër. Ook van Geli hing een portret in zijn kamer tot de dag dat hij stierf. Nooit meer is Adolf verliefd geworden zoals hij hield van Geli Raubal.
Terug naar Bleijerheide en de intellectuele Joseph Goebbels die weigerde zijn gevoelsleven een kans te geven omdat hij daar niet in kon geloven. Een verband tussen deze zelfverloochening van Goebbels en de verloochening van de Franciscanen die hem dit alibi verschaften om zijn moeder te vergeten. Als kreupele, geliefde moederszoon vond hij zichzelf afstotend en dit onverdraagelijke idee, deze zelf-afwijzing kreeg een glorieuze bestemming toen hij Hitler leerde kennen. Nu vond hij een lotgenoot die boven zichzelf uitsteeg en niet langer dreigde onder te gaan of verzwelgen te worden door dit moedercomplex. Een metgezel, lotgenoot die eindelijk in de totale liefde kon geloven. Hitler ondervond moederliefde die bang was haar zoon te verliezen, daar drie kinderen al vroeg stierven. Goebbels kreeg erkenning als kreupele en hij dit hoogmoedig afwees. Beide vonden elkaar in een bruin uniform, met als hoogste goed katholieke gehoorzaamheid. Een verband dat onzichtbaar mee marcheert in de levens van beide heren die de vernietigingsdrang in zichzelf hadden opgesloten wanneer de eigenliefde dreigde onder te gaan, kwam de kreupele Joseph en de angstige Adolf in opstand, beide gevangen in een vreemde gewetensnood. De liefdes waren eender, ze moesten van een kant voldoen aan dit angstige ideaal dat ze nodig hadden om te schitteren en aan de andere kant?? Ware liefde is leeg en wil niet gezien worden!
Terug naar Bleijerheide. Wie kan zich nog de scheld en schop partijen van broeder Servatius herinneren. Dreigende toespraken, stotterend, schreeuwend werd heimwee uit je geslagen en de liefde voor God, gold evenzeer als liefde voor de broeders. Pas nadat iedereen stil werd, bedaarde hij en legde slagerszoon Servatius zijn hand op zijn borst en dan keken we schichtig op naar deze hand waar een vinger ontbrak. Je keek ernaar of de ontbrekende vinger ergens naar wilt wijzen maar niets ziet, geen vader, geen moeder alleen de liefde voor de broeder!
Er is maar een troost en dat is je eigen kroost. Joseph Goebbels maakte een eind aan zijn leven en zijn hele gezin, kinderen, incluis moeder de geliefde.
O Mensch! Gib acht!
Was spricht, die tiefe Mitternacht?
“Ich schlief, ich schlief
Aus tiefem Traum bin ich erwacht
Die Welt ist tief,
Und tiefer als der Tag gedacht.
Tief ist ihr Weh
Lust tiefer noch als Herzeleid
Weh spricht: Vergeh!
Doch alle Lust will Ewigkeit
Will tiefe, tiefe Ewigkeit!”
Friedrich Wilhelm Nietzsche (1844-1900)