In een arrest van 8 november spreekt het Engelse High Court zich uit over de vraag of de relatie tussen een bisschop en een priester toelaat om een bisschop burgerlijk aansprakelijk te stellen voor de fouten die worden gepleegd door ‘zijn’ priester. De zaak betrof een daad van seksueel misbruik gepleegd door een Rooms katholieke priester op een zesjarig meisje. Hoewel de klassieke voorwaarden om te besluiten tot een tewerkstelling niet voorhanden zijn, meent de rechter niettemin dat de relatie priester-bisschop aanleiding kan geven tot burgerrechtelijke aansprakelijkheid. Het was de autoriteit van de priester die het risico op seksuele aanranding vergrootte. Het was het verlenen van macht, verschaft door de bisschop, die door de priester werd uitgebuit en tot het misbruik heeft geleid.
Het besluit van de rechter is gebaseerd op volgende factoren: de autoriteit van de priester en het verlenen van gezag om te handelen ten voordele van en/of namens de ‘onderneming’ kerk. (Roel Verschueren / de Morgen.be) Interessant de Engelese wet wijkt af van de Nederlands / Belgische maar filosofisch / natuurkundig gezien kunnen wij universele wetten toepassen om deze machtsdrang te duiden. Laten we als als voorbeeld een ouder-kind relatie nemen die de basis behoort te vormen voor een latere, gezonde, uitgebalanceerde persoonlijkheid. De ouders zijn verantwoordelijk voor de daden van hun kroost, en de wet heeft het als volgt ingedeeld.
0 tot 14 jaar – Voor schade die veroorzaakt is door een kind dat nog geen 14 is, zijn de ouders altijd aansprakelijk.
14 en 15 jaar – Voor schade die veroorzaakt is door kinderen van 14 of 15 zijn in principe de ouders aansprakelijk, tenzij ze het foute gedrag van hun kinderen écht niet konden verhinderen.
In het laatste geval moeten de ouders aantonen dat hen geen verwijt treft. Dat kan moeilijk zijn, omdat ouders geacht worden hun maatregelen voor het voorkomen van ongelukken te verscherpen, naarmate het kind een groter gevaar oplevert.
16 en 17 jaar – Kinderen van 16 of 17 zijn in de eerste plaats zélf aansprakelijk en de ouders pas in de tweede plaats (als ze nalatig zijn geweest). Een geestelijke of lichamelijke tekortkoming is niet voldoende om onder de aansprakelijkheid uit te komen.
18 jaar en ouder – Een kind van 18 jaar of ouder is meerderjarig. Ouders zijn dan niet meer aansprakelijk voor de schade die deze kinderen veroorzaken of de schulden die ze maken.
Ik neem met uw welbevinden mijn eigen jeugd als voorbeeld. Ik ben als 10 jarig jongetje naar Bleijerheide verkast. Precies tot mijn 14 heb ik op internaat gezeten, de leeftijd dat mijn ouders, in dit geval mijn moeder daar mijn vader al overleden was, verantwoordelijk is volgens de wet, de burgerlijke wet. Ik herhaal: de schade die veroorzaakt is door een kind dat nog geen 14 is, zijn de ouders altijd aansprakelijk.
Nu, de opvoeding is overgenomen door de broeders Franciscanen die muren om het internaat bouwden, poort dicht gooiden, neem ik aan dat zij dan ook de civiele verantwoordelijkheid overnamen van de ouders. In ieder geval geacht worden mijn daden / gedrag, maar ook hun daden in volle bewustzijn aangingen. Zij kregen betaald, los van het feit of deze kloosterlingen zelf ook salaris of wel de goedkoopste arbeidskrachten waren, en dus uitgebuit werden. Zij namen geld aan voor deze opvoeding te kunnen realiseren. Dat betekent dat zij de volle verantwoording in wereldse zin als moreel op zich nemen. Je zit als kind altijd in een machtsrelatie, echter deze machtsrelatie was ook nog eens harder, scherper, met ongelijke omstandigheden en gericht op het breken van de wil die misbruik / geweld mogelijk maakte. Zij, de ordes, congregaties, parochies, bisdom, en de daarbij horende machtsuitoefening, zoals in het Engelse High Court wordt geoordeeld, kunnen dus in in meerdere opzichten aansprakelijk gesteld worden.
Dan…machtsverhoudingen worden in de regel afgestraft wanneer één lid van welke club dan ook, over de scheef gaat. Dit om te voorkomen dat zich ‘rotte appels’ gaan vormen. De rotte appels in de kerk worden echter niet opgeruimd en gewoon in een ander mand gegooid waar andere appels besmet worden, ondanks de pesticiden die men zo nu en dan poogt op hun schil te spuiten. Wanneer de rotte appels er niet eruit gehaald worden, stinkt de mand snel en verzieken de maatschappelijke verhoudingen. Doordat de kerk haar eigen wetten hanteerden, kloostermuren bouwden, gaf zij als signaal dat de buitenwereld, wereldse wetten kortom niet van toepassing konden zijn. Doch wanneer deze machtsfiguren zesjarige meisjes of jongens als hun speelterrein zien, begeven zij zich op werelds grondgebied, moreel als juridisch. De verantwoordelijkheid is cruciaal, onlosmakelijk verbonden met eerdere en latere maatschappelijke verhoudingen. Wanneer minderjarigen in een andere samenleving terugkomen, kan men niet voorbij gaan aan de basis die gelegd of gebroken is. Ze claimen God als back-up, zichzelf verkoren tot het hemelsrijk Gods, heilig verklaard, echter de werkelijkheid waar zij ook deel van uitmaken, willen clerici niet zien.