Het misbruik was geen ongelukje. Het zat in het systeem’, weeffoutje?

Misbruik in de kerk

Aldus begint artikel in de NRC. Voor het eerst spant een slachtoffer van misbruik in de kerk een zaak aan tegen het ‘systeem’. Mogelijk is zo geen sprake van verjaring. Het is de eerste keer dat een slachtoffer een rechtszaak begint tegen het ‘systeem’ achter het misbruik. Afgelopen jaren strandden civiele claims van slachtoffers op de verjaring van het misbruik zelf. Dat had immers vaak een halve eeuw eerder plaatsgevonden. Om het probleem van de verjaring te voorkomen, pakte Zegveld het anders aan.

Als jongetje van elf werd hij uitgeleverd aan een misdadiger. Zo voelt Arnold-Jan Prinsen (68) uit Someren het. De paters van de Heilige Geest wisten dat hun mede-pater een pedofiel was, maar ze lieten hem zijn gang gaan op twee Limburgse internaten. Prinsen werd in 1964 zijn zoveelste slachtoffer. In het Oratorium te Lauradorp liet de Salesiaanse pater Decae (er is nog een straat naar hem genoemd) een ‘hulpje’ zijn gang gaan, die talloze jongens betaste en snoep uit de Oratorium kast, als lokkertje meegaf. Een Bounty! Ik heb het aldaar meegemaakt nadat ik van internaat kwam en dus ervaring had met losse handjes van Broeders Franciscanen. Decae heb ik gewaarschuwd want hij ontkende en ben niet lang daarna gestopt met Non-Stop-Pop….onze twee maandelijkse zelf georganiseerde fuif-avonden in het Oratorium..

Donderdag moest de Rooms-Katholieke congregatie van de Heilige Geest zich in een civiele rechtszaak verantwoorden voor de rechtbank in Roermond. Niet vanwege het misbruik door de inmiddels overleden pater Jozef S. van Prinsen en andere leerlingen van pensionaat St. Louis en het seminarie van de H. Geest in Weert. Maar wel omdat de leiding van de congregatie de pater zijn gang had laten gaan. „Verwijtbaar passief”, noemde Liesbeth Zegveld, advocaat van Prinsen, het tijdens de zitting.

Zegveld: „Zonder de houding van de congregatie had het seksueel misbruik op deze schaal nooit kunnen gebeuren. De pater had zich één keer kunnen vergrijpen, misschien twee keer. Maar niet met acht kinderen negen jaar lang. Daar is het instituut zwaar verantwoordelijk voor.”

Wereldwijd hetzelfde probleem, niet iedereen is schuldig maar het systeem kon zichzelf niet verbeteren, bekritiseren, kon zichzelf niet reinigen door de enorme aanwas aan homoseksuele priesters met pedo neiging.

Verjaring

Het is de eerste keer dat een slachtoffer een rechtszaak begint tegen het ‘systeem’ achter het misbruik. Afgelopen jaren strandden civiele claims van slachtoffers op de verjaring van het misbruik zelf. Dat had immers vaak een halve eeuw eerder plaatsgevonden. Om het probleem van de verjaring te voorkomen, pakte Zegveld het anders aan.

„Deze zaak gaat niet om het misbruik door de pater, maar om de nalatigheid van de congregatie maatregelen te nemen tegen de pater waarmee het misbruik van Prinsen voorkomen had kunnen worden. Het misbruik was geen ongelukje. Het zat in het systeem”, aldus Zegveld.

In de rechtszaal betoogde ze dat de redelijke termijn van aansprakelijkstelling pas in 2015 is gaan lopen. Dat jaar hoorde Prinsen dat de pater zich al in 1961 – dus drie jaar voordat hij misbruikt werd – aan een medeleerling had vergrepen. De congregatie wist dat maar had de pater – na een „retraite” van zes weken – opnieuw aan de slag laten gaan. Waarna hij Prinsen misbruikte. Of de talloze overplaatsingen werden toegepast / ingeschakeld, een schijn-manoeuvre door de congregatie zelf, die verantwoordelijk blijft.

Zegveld: „Met één rotte appel kon Prinsen nog wel dealen. Maar niet met een rot systeem.”

Geniepig en gemeen

Haar cliënt raakte in 2015 psychisch in de knoop en zijn tandartspraktijk verloor omzet. De schade – begroot op zo’n zes ton – is de congregatie aan te rekenen, betoogde Zegveld.

Vóórdat Prinsen naar de rechter stapte, waren de paters van de Heilige Geest vol begrip en medeleven. In de procedure bij de klachtencommissie – opgezet door de Kerk zelf – gaven ze toe dat hun mede-pater „op geniepige en intens gemene manier” te werk was gegaan. Ook was het „zeer wel mogelijk” dat hij eerder leerlingen misbruikt had. Als hij „toen zijn verdiende straf had gekregen” en er „passende maatregelen” waren genomen, was Prinsen „niets overkomen”, gaf het bestuur van de congregatie toe. Een Deetman procedure management tactiek zoals wij die de afgelopen jaren mochten ervaren. Veel mea culpa, maxima culpa, want ook deze tactiek draaien ze om wanneer het hun uitkomt. Eerst alle moeite moeten doen om steunbewijs te leveren voor de commissies maar als puntje bij paaltje komt, halen ze de verjaring uit de kast en is er geen bewijs…ja zo kunnen we echt heel oud worden. 

In de rechtszaal waaide donderdag een andere wind. Van alle mea culpa was in het verweer van de advocaat van de paters, Rob Baetens, weinig meer terug te vinden. „De vordering is verjaard”, zei hij. Mocht de rechtbank de vordering toch behandelen, dan staat de congregatie op het standpunt dat het misbruik „onbewezen” is. En de congregatie wist ook „niets” van eerdere misbruikgevallen. Bovendien is de schade die Prinsen zegt te hebben opgelopen „niet aangetoond”.

MCU…reactie.

Prinsen heeft wel degelijk schade opgelopen door een systeem van cover-up en doofpot manipulatie en niet in de laatste plaats door een zeer vergevingsgezind OM. Interne overplaatsingen, belachelijke therapieën waar geen enkele kritiek of controle over bleek. Bij het OM liggen de nu verjaarde klachten in een zoete Christelijke slaap. Wij strijden al jaren tegen het arme broeder jongens pensionaat te Bleijerheide, al vijf jaar wachten we op OvJ die met dit canonieke, schandelijke systeem meewerkt om de waarheid niet aan de oppervlakte te krijgen. Een artikel 12 procedure wordt door OM categorisch tegen gehouden. Ze houden nog steeds de aloude macht tussen pastoor en burgemeester, tussen kerk en staat, in stand en bewijzen houden ze achter of…zijn allang vernietigd. 

Uitspraak over zes weken.