Wie slachtoffer is geworden van geweld in de jeugdzorg, kan sinds 1 januari aanspraak maken op een schadevergoeding. Het gaat om een financiële tegemoetkoming van 5000 euro.
De regeling is bedoeld voor kinderen die tussen 1945 en 2019 in een pleeggezin of instelling verbleven en daar slachtoffer werden van geweld of misbruik. De aanvraag kan tot december volgend jaar worden ingediend.
De compensatieregeling werd vorig jaar al aangekondigd. Eerder bood het kabinet excuses aan de slachtoffers aan. De overheid draagt namelijk verantwoordelijkheid voor jeugdzorg.
‘Zwarte bladzijde’
Uit onderzoek is gebleken dat driekwart van de kinderen die na de Tweede Wereldoorlog in de pleegzorg zaten, te maken hadden gehad met fysiek, verbaal (vernedering of geestelijke mishandeling) of seksueel geweld. In die 75 jaar zaten naar schatting tienduizenden kinderen in de jeugdzorg.
In 2015 werd hoogleraar Micha de Winter door het kabinet gevraagd onderzoek te doen naar de jeugdzorg. De Winter sprak samen met collega-hoogleraren met meer dan duizend slachtoffers. Die gesprekken leidden tot een rapport van zo’n vijfduizend pagina’s.
“Het ging niet om iemand die een keer een klap kreeg, maar om systematisch geweld”, zegt De Winter. “We hebben er vier jaar aan gewerkt en ben er behoorlijk van geschrokken.” Hij noemt het dan ook een zwarte bladzijde uit de geschiedenis.
Het is moeilijker om van een slecht jaar afscheid te nemen dan van een glorieus 2020 want dat was het niet maar wat het wel deed was ons confronteren met onze grenzen, de natuur was het duidelijkst: TOT HIER EN NIET VERDER
‘Toen bijna alles nog heel anders was’. Het is de ondertitel van een nieuw boek over de lagere school. De kroontjespen, schoolplaten, schoolmelk, staartdelingen. Schrijver Wim Daniëls zamelde nog zilverpapiertjes en melkdoppen in voor de missie. Het lijkt een eeuwigheid geleden, maar in feite ging de lagere school pas in 1985 over in de huidige basisschool. Iedereen boven de veertig heeft ‘het oude systeem’ nog meegemaakt.Maaike Bezemer schreef in Trouw op
Bokspringen
Dat maakt het boek ook zo leuk. Pakjes melk in piramidevorm, de handwerkjuf, de schoolarts, schoolzwemmen: het zijn herkenbare fenomenen. Knikkeren, bokspringen, elastieken: dat heeft haast iedereen gedaan. En dan de liedjes die in de klas werden gezongen: Vader Jacob in canon!
vlnr: Els, Lotte, Bert, Becky, Muske zingen niet het ‘onze vader’.
Bert Smeets: ik wordt al misselijk als ik het lees, ‘vader Jacob, vader Jacob’; in mijn hoofd hoor ik de vele valse herhalingen, schreeuwerige uithalen van mijn collegae ofwel verbannen klasgenootjes, en zie de meester wanhopig de maat slaan want dat hielden witte kindjes nooit…de maat.
Ik heb duidelijk geen beste herinneringen aan kostschool daar de huidige nostalgia tirannie me voor 90 % gestolen kan worden want een opmerkelijk fenomeen deed zich voor op de vijfde klas lagere school internaat arme broeders Franciscanen, te Bleijerheide. Ik als tien jarig jongetje moest van de broeder én van de meester leren rechts te schrijven. Ik was dus links!
‘Links moet afgestraft worden’ ging de meester razend tekeer wanneer ik mijn rechterhand bewoog naar de pen, ‘stop’ riep de meester en corrigeerde me. Echter waarom het ‘fout’ was om links te schrijven werd niet duidelijk gemaakt. Je kreeg een flinke tik met de meetlat, en als je dan nog niet luisterde, volgde een pak slaag.
‘Ongehoorzaam kind’ want zonder geweld leer je het nooit af was het opvoedingsmotief van de broeders. Het hoorde bij het ‘breken van de wil’ in een boekje van provinciaal overste broeder Pancratius leverde hij de kinderbescherming met overheidssubsidies jongens aan de lopende band aan internaten, ook al wist hij dat op zijn eigen internaat broeders werden overgeplaatst (wegens seksueel misbruik) het misbruik, het geweld was niet te stoppen door de machtsdrang van het geloof.
Ik begon onder dit regime met tegenzin aan mijn onleesbaar gekrabbel met rechts. Ook dat behoefde voortdurend te worden onderworpen aan kritiek en verbetering. Trots toonde ik na maanden mijn leesbaar handschrift met mijn rechter hand volbracht. Ik had er vreselijk mijn best voor gedaan. De meester keek mij echter aan of ik de afsluitdijk in mijn eentje had dichtgeslibd, ging de meester zwijgend achter zijn lessenaar zitten ‘Wat wil dat jongetje nou’, sorry meester ik vraag al niks meer
wat gebeurde vijftig jaar later?
Vijftig jaar later kreeg deze jongen een hartstilstand, poef vanuit het niets en lag twee weken in coma en bleek een tijd zonder zuurstof aan mijn hersens te zijn geknabbeld door een eigenwijze en stupide onwil van de hersens.
Op Adelante, volwassenen-revalidatie te Hoensbroek ‘haal het beste uit jezelf’, moest ik na twee maanden een handtekening zetten en wat bleek….ik kon niet meer schrijven! Ik zette een rechte streep recht naar boven maar schrijven lukte niet. Ik moest lachen ‘wow, ik kan niet meer schrijven’, riep ik nog. Mijn psychologe dacht hetzelfde als al mijn leraren, opvoeders decennia daarvoor: ‘hij moet weer aandacht hebben’. Aandacht.
daar in het brein
Toen schoot me te binnen dat ik ooit links schreef en als tienjarig jongetje het afgeleerd kreeg op internaat bij de arme broeders Franciscanen dus ik pakte voorzichtig mijn pen, wisselde hem van hand en probeerde links te schrijven, kijken of dat wel zou lukken? En wat bleek…na vijftig jaar kon ik nog steeds links schrijven. Het verdiende geen schoonheidsprijs maar mijn hersens hadden dit nog steeds vastgespijkerd en opgeslagen in mijn geest.
Als ik mijn naam schrijf dan ziet het er redelijk goed uit, en doordat ik weer links schrijf (moet net als toen flink oefenen) lijk ik rustiger in mijn kop, spring niet opeens naar een ander onderwerp waar mijn songschrijven behoorlijk veel mee te kampen had, concentratie is verbeterd en iets onthouden komt in beelden scherper terug en zie….daar is ie weer……
Al eerder werd de turnbond geconfronteerd met misbruik zaken, die structureel in deze tak van sport zich voordeden. Nu gaat het ‘gerucht’ dat ook andere sporten aan de beurt komen…mannelijke sporten als voetbal? Nou, dan kunnen ze nieuwe, aparte douche cellen gaan bouwen en mag men elkaar om de nek vliegen, als boven op iemand springen, hangen, kussen, vastgrijpen wanneer iemand gescoord heeft. Moet die dan naar de tuchtcommissie? Een trainer die zijn pupil in laat invallen en nog even een bemoedigend tikje op zijn bil geeft!
Bij de turnbond ging het om 60 zaken per jaar daarvoor is 622.305 euro nodig, stelt het bureau. Groeit dat aantal naar 120, dan moet de begroting naar 1.018.229 euro. Ook het personeelsbestand moet uitbreiden. Van 2,6 fte nu naar 9,5 fte over ruim een jaar.
Zondag bevestigde VWS dat er een structurele geldstroom komt om het stijgende aantal zaken te behandelen en ‘een professionaliseringsslag’ te maken. Vanaf 2022 is zelfs 1 miljoen euro gereserveerd. Op het wensenlijstje: meer onderzoekers, een kantoor, een directeur, een communicatieafdeling, meer trainingen en software voor casemanagement. Er komen andere sporten. Dat kun je donder op zeggen (Dick van Steenbeek over het stijgende aantal intimidatie zaken)
“Je moet nooit de schijn tegen je willen krijgen dat je iets onder het tapijt veegt”, wijst Vogelzang op eventuele kwesties waarbij belangen en geldstromen verstrengeld kunnen raken. Onafhankelijke tuchtrechtspraak is cruciaal. Zeker met het oog op het stijgende aantal meldingen en zaken.
Andere sporten
“We hebben het nu over de turnbond en een nieuw fenomeen, namelijk machtsmisbruik binnen de sport”, valt Van Steenbeek bij. “Maar ik weet nu al dat het hier niet bij blijft.
“De lessen van de afgelopen tijd kunnen we dus heel goed gebruiken bij de zekere toestroom van meldingen die we gaan krijgen vanuit andere bonden. We moeten echt anticiperen op de toekomst.”
“Het ging niet om iemand die een keer een klap kreeg, maar om systematisch geweld”, zegt De Winter. “We hebben er vier jaar aan gewerkt en ben er behoorlijk van geschrokken.” Hij noemt het dan ook een zwarte bladzijde uit de geschiedenis.
