Wij hadden weer eens, – voor het 27ste jaar op rij goed ons huiswerk gemaakt. Als slachtoffers van seksueel misbruik in de kerk hadden we netjes op een rij zeven aandachtspunten meegegeven aan onze kardinaal voor zijn Romereis. De paus had hem en 190 andere bisschoppen hier speciaal voor uitgenodigd. Het moest eens en voor goed gedaan zijn met dat seksueel misbruik in de katholieke Kerk. Tot hier en niet verder. Aldus paus Franciscus. Onze kardinaal zou onze verzuchtingen, in de mate van het mogelijke voorleggen op de speciale bisschoppenvierdaagse van Rome van 21 tot 24 februari 2019. De paus had het zo gewild. Het moest eens en voorgoed gedaan zijn met seksueel misbruiken van kinderen door prelaten en andere clerici.
De sfeer, zeker in het Belgische kamp zat goed. We hadden net een lijvig document van 400 bladzijden van de Belgische bisschoppen cadeau gekregen. Met daarin alles erop en eraan hoe het seksueel misbruik in de Belgische kerk verlopen is. Geen taboes. Alles rechttoe, rechtaan benoemd. En erkend. Klaar voor de nieuwe lente.
Met het lijvig dossier onder de arm én onze zeven aandachtspunten trok de kardinaal naar Rome. Waar het spoedig verdween onder de Vaticaanse stolp. Toch begon het vierdaagse kyrië eleison nog goed op donderdag. Woorden als onze schuld, zero tolerantie, klerikalisme kwamen aan bod vanaf de eerste gebedsdienst. Maar naarmate de tijd verstreek en de dagen langer werden verdween de moed om door te gaan.
Uiteindelijk besloot de paus dan maar in zijn slottoespraak te zeggen dat het probleem zich in alle geledingen van de samenleving stelt. Dat de priester-daders uiteindelijk het slachtoffer van de duivel zijn geweest en dat het uiteindelijk deze laatste is geweest, mister Lucifer himself die bezit heeft genomen van de daders én de slachtoffers.
Daar sta je dan op het Sint-Pietersplein, met een foto in de hand van toen je twaalf was. Wenend aanhoor je de pauselijk stem over het Sint-Pietersplein weergalmen: het is de duivel die u dit heeft aangedaan. De prelaat-priester-dader is in feite ook maar een mens… en slachtoffer van de duivel. Niet een geur van wierook maar van solfer verspreidt zich over het Sint-Pietersplein te Rome. Het is allemaal de schuld van de duivel. Je ruikt het overal. Alleen brandt de onuitgesproken vraag nog op de lippen van de paus: beste kindertjes, waarom wilde je nu speciaal misdienaar gaan spelen bij dié priester? Had je echt geen andere keuze? Maar hij houdt zich gelukkig in.
Ik ben kwaad op mezelf. Waarom ben ik er weer ingetrapt? Waarom heb ik opnieuw geloofd in hun goede bedoelingen? Ik heb nu toch, als oud strijder al meer dan vijfentwintig jaar bewijs van het tegendeel. Ik pleit schuldig. Er rest nog maar één mogelijkheid. Daag ze uit voor het internationaal gerechtshof. Breng daar, wat er nog rest aan niet verdwenen dossiers samen en klaag ze aan. Klaag ze aan! Wie nog heil verwacht hieromtrent van binnen de muren van het Vaticaan is gezien voor de moeite.
Je zou de paus nog een beetje kunnen geloven nu hij beweert dat er moet samengewerkt worden met het gerecht. Daarom valt het des te meer op dat precies het Vaticaan er intussen, achter de coulissen er alles aan doet, om de groepsvordering die een groep Belgische slachtoffers van kerkelijk seksueel misbruik nu voor het Europees Hof willen brengen, om dit proces onmogelijk te maken.
De tergende hautaine houding. Het dubbele gezicht. Het zich schuil houden achter het al lang afgeschafte priestercelibaat. De zwijgplicht. Het verstoppen en verdoezelen. Hun kerkelijk recht dat ze zogenaamd al tien keer hebben aangepast om de daders te pakken. En toch. Het lukt maar niet. Slachtoffers blijven wenend aan de poorten van de Sint-Pieters te Rome in de ijzige wind achter.
Het is niet zo dat door één kardinaal zijn staf en mijter af te nemen, net voor de vierdaagse voorstelling in Rome begint, dat het hele bestel gezuiverd is.
Het verplicht celibaat is afgeschaft
Te lang ben ik hun woorden blijven geloven. Zo ook dat het priestercelibaat nooit zou worden afgeschaft. Terwijl ik het al had moeten beseffen in de jaren negentig. Toen al schreef Richard Sipe (VS) zijn beroemde rapport dat slechts twee procent van de katholieke clerus het celibaat echt beleeft. Dat Frédéric Martel dat in 2019 nog eens zou herhalen in zijn boek Sodoma was écht niet meer nodig. Intussen weet ik het wel. Het verplichte celibaat is afgeschaft. Het bestaat de facto niet meer. Alleen in Rome blijven ze maar roepen dat het niet zo is.
Vergelijkbaar met een koppel dat trouwt en absoluut de traditie wil bewaren, ook al delen ze reeds jaren tafel en bed, op de avond voor de huwelijksceremonie toch nog bij moeder thuis willen gaan slapen als symbolische uitdrukking dat ze ‘in onthouding’ op de ware liefde hebben gewacht. Puur voor de folklore. Zo gaat het ook met het opgelegde celibaat voor priesters en kloosterlingen. De nacht voor de wijding is zo ongeveer de enige nacht dat de kandidaat priesters als celibatair gaat slapen bij moeder thuis. Omdat het zo hoort volgens de traditie.
Vanaf dag twee gaat alles weer zijn gewone gangetje. Dat leren mij die wetenschappelijke rapporten. Nu weet ik het zeker. Het verplichte celibaat bestaat de facto niet meer. Het is al meer dan een kwarteeuw geleden wetenschappelijk geconstateerd dat het ter ziele is gegaan. Alleen in Rome krijgen ze het maar niet gelezen. Ze weten dus nog van niets.
Natuurlijk weten ze het wel. Maar door het tegendeel te blijven beweren geloven ze zelf dat ook heel de wereld dat blijft geloven. Net zoals het uiteindelijk de duivel zelf is die de kinderen heeft misbruikt. Ook dat geloven ze echt. De priesters die het misdrijf pleegden zijn, net als de kinderen, het slachtoffer van die gevaarlijke duivel. Parole, parole, parole…
Rik Devillé, priester
25 februari 2019
voor
www.mensenrechteinindekerk.be