Het Hout

Volgend jaar verschijnt een nieuwe roman van Jeroen Brouwers. Dat heeft zijn uitgeverij bekend gemaakt. De in Zutendaal wonende Brouwers had na het verschijnen van zijn roman “Bittere Bloemen”, twee jaar geleden, gezegd te stoppen met schrijven. De nieuwe roman van Brouwers heet “Het Hout” en zal gaan over seksueel misbruik in een door kloosterlingen geleid jongenspensionaat in de jaren vijftig van de vorige eeuw.(L1 nieuws)

(MCU) L1 vertelt er niet bij dat het gaat om het arme broeders franciscaner jongenspensionaat Bleijerheide; er treedt een journalistieke verkramping op wanneer het over Bleijerheide gaat; behalve natuurlijk wanneer pastoor Schafraad of het bisdom zijn leed wil spuien.) Brouwers heeft overigens al eerder over Bleijerheide geschreven (zonder seksueel misbruik!!??):

In “Zonsopgangen boven zee” heeft Brouwers onder heel veel meer, een aantal herinneringen aan het Pensionaat Bleijerheide verwerkt, zonder dit instituut overigens met name te noemen. Na ruim 20 jaar na zijn vertrek uit Bleijerheide, brachten wij op Goede Vrijdag in gezelschap van de auteur, een bezoek aan zijn vroegere kostschool. Er welde heel wat herinneringen op. J.B Het opgedolven woord “batraaf” is daar weer. Nooit meer gehoord en lange tijd vergeten. Ook het gezicht dat daar bij hoort is daar weer. Dat gezicht is een van mijn opvoeders, een kloosterbroeder Servatius geheten, Prefect. Zijn gezicht is met rag behangen. Hij kijkt rakelings langs mij heen. Ik voel oude angst, die mij niet verlaat. (Fragment voorgelezen uit zijn boek “Zonsopgangen boven zee” op bladzijde 20.) W.K De koer, erg veranderd sinds de tijd dat je daar zat, 20 jaar geleden? J.B Neen, de koer zelf is niet veranderd. Ik zie zelf nog dat de bomen het zelfde zijn. Die bomen zijn nog op dezelfde manier de oude bomen toen ik hier speelde. De gebouwen zijn wat gemoderniseerd, zie ik. Daar is een aula gekomen, die weliswaar gebouwd werd in mijn tijd, maar die ik nooit in die toestand heb gezien. In mijn tijd was dat nog een houten loods. Op die lage hekjes hier rondom de speelplaats zaten wij altijd zo tijdens de speeluren dat er verplicht buiten doorgebracht moest worden. ’s Middags diende je daar je schoenen op te poetsen. We zaten daar allen op een rij onze schoenen te poetsen. Hier bracht je het grootste deel van je pensionaatjaren door. Zoals wij het hier nu zien, zoals wij het gebouw betreden hebben, is het niet meer wat het 25 jaar geleden is geweest. In mijn tijd stonden rondom het terrein 3 meter hoge muren, daar zie je er nog een, met daarop daarin gemetseld glasscherven en daar bovenop nog palissades van prikkeldraad, zodanig dat je niks anders zag dan die muren, wat dus het heimwee alleen maar verhevigde. En verder diende je maar je tijd door te brengen op deze speelplaats. Dat moest gebeuren met voetballen, anders vertier was hier niet. Nou ja, wie daar geen zin in had, die was sowieso het buitenbeentje natuurlijk. En daar hoorde ik helaas bij. Ik bracht dus mijn tijd op die speelplaats door deze hekjes of op die muurtjes daar en deed nooit mee aan sportevenementen. W.K. Een gevoel van vrijheid was daar niet bij op deze koer. J.B. Neen, Neen, Je had geen vrijheid De enige vrijheid bestond er uit dat je dat je niet binnen zat. Ik ben hier geweest van mijn 12e tot mijn 16e in de vroege jaren 50. En als het zo is dat je wereldbeeld gevormd wordt tussen 12 en 16 jaar, dan is mijn wereldbeeld hier waar wij nu staan gevormd. Dat is een wereldbeeld van zondebesef en knechting kun je zeggen, geestelijke knechting, en vooral geen vrijheid noch in handelen noch in denken. Alles werd voor je afgesteld in tal van regels en reglementen en daar diende je je maar aan te houden. Nu ik hier sta, voor het eerst in al die jaren, weet ik zeker, dat als ze mij zouden terugplanten zoals ik nu ben in de gemeenschap waarin ik hier ben geweest en in de dagindeling en reglementen die ik hier heb meegemaakt, ben ik er zeker van dat ik die zo weer zou opvatten. – om 6 uur opstaan – wassen, – naar de kapel – eten – naar het klaslokaal – studeren – recreatie op de speelplaats – eten – lessen of studie En dat is het je bewegen van het ene gebouwencomplex naar de andere met de kerk in het midden en voor de rest was er niets. Ander amusement dan voetballen is hier niet. Aan cultuur werd hier niet gedaan. Ik weet wel dat hier ik op deze speelplaats mijn eerste literaire boek heb gelezen. Dat was “Boefje”van Brusse. Notabene Boefje! En ik weet nog daarin die passage waarin Boefje werd opgesloten in de gevangenis van Rotterdam, en zijn moeder komt hem nog even gedag zeggen, dat daarna de deur van de cel dichtgaat en hij met zijn hoofd tegen die deur begint te bonken en met zijn vuisten, en roept “Mamma, Mamma”. En dat vond ik zo aangrijpend, en dat begreep ik geheel, dat ik daarbij in tranen uitbarstte. (uit Jos Schmidt http://jos.dervek.com/search.php / intervieuw / Een radio-interview van Wiel Kusters met Jeroen Brouwers op Goede Vrijdag 1978.)